Τρίτη 12 Μαΐου 2009

Ευγένιος Σπαθάρης

Μετά από ατύχημα, έφυγε η ψυχή του θεάτρου Σκιών, σε ηλικία 85 ετών.

Το Θέατρο Σκιών έχασε την «ψυχή» του: Ο Ευγένιος Σπαθάρης πέθανε το βράδυ του Σαββάτου μετά από ατύχημα που είχε το βράδυ της περασμένης Τετάρτης: έπεσε από τις σκάλες κατά την προσέλευσή του στο Ινστιτούτο Γκαίτε, μεταφέρθηκε στο νοσοκομείο ΚΑΤ. Ο τραυματισμός του ήταν σοβαρός και αποδείχθηκε μοιραίος. Ήταν 85 ετών.
Λαϊκός καλλιτέχνης και γνήσιος εκφραστής της ελληνικής παράδοσης, ο Σπαθάρης αφιέρωσε τη ζωή του σε αυτό που κληρονόμησε: Τον Καραγκιόζη και το Θέατρο Σκιών. Περισσότερα από εξήντα χρόνια, εντός και εκτός Ελλάδος εργαζόταν για να διατηρήσει ζωντανό τον μύθο, να κάνει γνωστό τον Καραγκιόζη και την παρέα του σε όλο τον κόσμο, να τον διδάξει στις νεώτερες γενιές _εκείνος πάντα πίσω από τον μπερντέ, παρέα με τους ήρωές του, τις κούκλες του.

Γεννημένος στην Κηφισιά, το 1924, δεν άργησε να μάθει την τέχνη του πατέρα του, Σωτήρη Σπαθάρη, και να την αγαπήσει βαθιά. Οι συνθήκες _λόγω Κατοχής, δεν του επέτρεψαν να ακολουθήσει την αρχιτεκτονική, αλλά του έμεινε η αγάπη για τη ζωγραφική. Η καριέρα του στο Θέατρο Σκιών ξεκίνησε το 1942 και ως το 1950 περιόδευε σε πόλεις δίνοντας παραστάσεις σε κινηματογράφους και το θέατρο. Από το 1953 άρχισε να παρουσιάζει τη δουλειά του στο εξωτερικό και να γίνεται ένας από τους καλύτερους πρεσβευτές μας. Ταξίδεψε σε όλο τον κόσμο, δίδαξε και γνώρισε ξεχωριστές τιμές.

Το Μουσείο Θεάτρου Σκιών που έφτιαξε το 1958 με την βοήθεια της συζύγου του, στο σπίτι τους στο Μαρούσι, βρήκε ευτυχή κατάληξη το 1995, όταν ο δήμος Αμαρουσίου του εξασφάλισε μόνιμη στέγη, την οποία επισκέπτονται καθημερινά παιδιά και σχολεία. Έκτοτε μοίραζε τη ζωή του ανάμεσα στην οικογένειά του, το Μουσείο και τη ζωγραφική με την οποία ασχολήθηκε ενεργά, συμμετέχοντας σε ατομικές και ομαδικές εκθέσεις.

Πλάι στη ζωή του με τον Καραγκιόζη, ο Ευγένιος Σπαθάρης πήρε μέρος σε σε κινηματογραφικές ταινίες όπως το «Πικρό Ψωμί» του Γ. Γρηγορίου (1950), την «Κιβωτό» μαζί με την Μελίνα Μερκούρη και τον Μίνω Αργυράκη (κινούμενα σχέδια 1956), τον «Μεγάλο Αλέξανδρο» του Γ. Ζερβουλάκου και τη «Λυσιστράτη» (το 1960 και το 1974 αντίστοιχα), αλλά και στο «Τεριρέμ» του Α. Δοξιάδη (1992) καθώς και σε πολλά ντοκιμαντέρ αφιερωμένα στην Ελλάδα. Παράλληλα συμμετείχε σε δισκογραφικές και μουσικές δουλειές ενώ έκανε και ένα πέρασμα από τον θέατρο: Το 2001 ερμήνευσε τον ομώνυμο ρόλο στον «Πλούτο» του Αριστοφάνη σε σκηνοθεσία του Μίμη Κουγιουμτζή, με το Θέατρο Τέχνης.

Στην πολυετή πορεία του ξεχωρίζουν η εικοσάχρονη συμμετοχή του στα «Κρυστάλλεια» της Πεντέλης, η μακρόχρονη παρουσία του στην Διεθνή Εκθεση Θεσσαλονίκης και οι εμφανίσεις του στα «Δημήτρια» της συμπρωτεύουσας. Μεταξύ άλλων είχε τιμηθεί με το Βραβείο Ρώμης (1962), το Α' Μετάλλιο του Πρίγκιπα του Μοντ, Α' Βραβείο Πολωνίας (1978) και το Α' Μετάλλιο Τοσκανίνι (Ιταλία) το 1978, ενώ το 2007 τιμήθηκε από το ελληνικό υπουργείο Πολιτισμού για την μεγάλη του προσφορά στο θέατρο σκιών.

Πηγή: Άρθρο που έγραψε η Μυρτώ Λοβέρδου στην εφημερίδα ΤΟ ΒΗΜΑ (9 Μαΐου 2009)

Πάει και αυτός. Άλλοτε θεατές σε παράσταση καραγκιόζη, άλλοτε μικροί καραγκιοζοπαίχτες οι ίδιοι, με κοινό συνομηλίκους, μεγαλώσαμε με τα έργα και τις φιγούρες του Σπαθάρη. Τα σχέδια για τις φιγούρες που αγοράζαμε στο περίπτερο (εκδόσεις "Αγκυρα"), το σκάλισμα της φιγούρας του καραγκίοζη και των άλλων με κοπίδι που φτιάχναμε από πρόκες, τις γνωστές 45άρες, το τραπέζι με ένα σεντόνι λευκό για οθόνη, τα κεριά που έκαιγαν για φωτισμό της. Αυτός ήταν ο κόσμος μας τότε. Η γειτονιά, με τους καυγάδες από τις γειτόνισσες που πέταγαν τα νερά της μπουγάδας στο δρόμο, τη μπάλα στο δρόμο που δεν πέρναγαν αυτοκίνητα. Ο καταβρεχτήρας του δήμου που κατάβρεχε το δρόμο να μη σηκώνεται σκόνη. Το ραδιόφωνο και ο Καραγκιόζης. Και κάποιες φορές και ο κινηματογράφος. Με ασπρόμαυρες ταινίες, με θέματα τη φτώχεια, τη μετανάστευση, τα προβλήματα της γειτονιάς, τους πλούσιους και τους φτωχούς.

Αυτός ήταν ο κόσμος που μεγαλώσαμε. Ο κόσμος που σιγά-σιγά άλλαξε. Χάθηκε.
Τώρα χάθηκε και ένα κομμάτι του κόσμου αυτού, από τα τελευταία ίσως. Ο Ευγένιος Σπαθάρης. Χάσαμε ένα κομμάτι από τη ζωή μας. Από τον κόσμο μας. Μένουν όμως οι φιγούρες του Καραγκιόζη. Η ψυχή του. Αυτή δε θα χαθεί ποτέ.

Σήμερα υπάρχει το Μουσείο του Καραγκιόζη στο Μαρούσι Αξίζει να το επισκεφτείτε
http://www.karagiozismuseum.gr/spatharides/eugenios_spatharis.htm

Δεν υπάρχουν σχόλια: